Uzależnienia behawioralne wśród dzieci i młodzieży

Uzależnienia behawioralne wśród dzieci i młodzieży: Wyzwania współczesności

Współczesny świat cyfrowy i społeczeństwo konsumpcyjne stawiają przed nowe wyzwania związane z uzależnieniami behawioralnymi.

Terminem "uzależnienia behawioralne" czy "uzależnienia od czynności" (ang. action addiction, behavioural addiction) określane są zaburzenia zachowania o charakterze nałogowym, niezwiązane jednak z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych.

Trudnością dla uzależnionej osoby jest kontrola nad zachowaniem, czynnością, które przejmują kontrolę i dominują w życiu jednostki. Konsekwencje zdrowotne, społeczne i psychologiczne nie stanowią dla uzależnionej osoby bariery.  Ostatnie dziesięciolecia pokazały, że postęp technologiczny i zmiany społeczne to główny winowajca wzrostu uzależnień behawioralnych.

UZALEŻNIENIA BEHAWIORALNE SZEŚĆ KRYTERIÓW DIAGNOSTYCZNYCH (Griffiths, 2005):

1- zaabsorbowanie danym zachowaniem

zarówno pod względem angażowania się w jego uprawianie, jak i częstych myśli na jego temat;

2- modyfikacja nastroju

jako cel angażowania się w dane zachowanie, np. redukcja smutku;

3- wzrost tolerancji rozumiany jako potrzeba wykonywania danej czynności w sposób zintensyfikowany

w celu uzyskania zbliżonego poziomu gratyfikacji – obniżenia napięcia lub poprawy samopoczucia;

4- symptomy odstawienne

na skutek ograniczonej możliwości wykonywania danego zachowania, przejawiające się głównie w sferze emocjonalnej, behawioralnej i poznawczej, ale także w szczególnych przypadkach w sferze biologicznej (np. bóle głowy);

5- konflikt przejawiający się w obszarze intrapersonalnym własnych emocji, w relacjach interpersonalnych

– konflikty z rodziną, przyjaciółmi i/lub w pracy/szkole i w relacjach z innymi czynnościami (hobby), które poprzednio przynosiły satysfakcję;

6-nawroty

 

Rodzaje uzależnień behawioralnych:

uzależnienie od gier komputerowych:

szczególnie narażone są osoby młode, wykazujące deficyty w obszarze nawiązywania relacji interpersonalnych, radzenia sobie z problemami i ze stresem (Young, Rogers, 1998), jak również z zaburzeniami lękowymi, nastroju czy kontroli impulsów (Carli et al., 2013)

uzaleznienia gry

uzależnienie od mediów społecznościowych:

media te są integralną częścią życia młodzieży, jednak nadmierne korzystanie z nich może prowadzić do uzależnienia. Wpływają one na zdrowie psychiczne i emocjonalne, a także mogą wpłynąć na poczucie własnej wartości

uzaleznienia socialmedia

uzależnienie od zakupów:

polega na odczuwaniu wewnętrznego przymusu robienia zakupów, utracie kontroli nad zachowaniem i kontynuowaniem go, mimo świadomości negatywnych konsekwencji (Dittmar, 2005). Osoby uzależnione najczęściej kupują przedmioty luksusowe (biżuterię, ubrania, buty), które nie są im niezbędne, przy czym przedmiot zakupów nie jest dla nich tak ważny jak sam akt kupowania. U osób tych w przeszłości kupowanie było związane z zaspokajaniem potrzeb (np. potrzeby miłości)i stało się sposobem regulacji negatywnych emocji (Weinstein, Lejoyeux, 2010). Badacze sugerują, że sam akt dokonywania zakupu przynosi osobie uzależnionej ulgę w postaci redukcji napięcia (Monahan et al., 1996). Zdecydowanie częściej uzależnione są kobiety niż mężczyźni, osoby młode (do 35. roku życia), używające kart kredytowych (Ogińska-Bulik, red., 2006) , nieprawidłowo radzące sobie ze stresem (Black, 2007)

uzaleznienia zakupy

ortoreksja

chorobowe dbanie o zdrowe odżywianie jest jeszcze dość mało znaną przypadłością, którą zaliczyć można do chorób żywieniowych powstałych na tle nerwowym. O ile anoreksja i bulimia opierają się na chorobliwym pilnowaniu ilości spożywanego jedzenia – ortoreksja to skłonność do nadmiernego dbania o jego jakość. Choroba, o której mowa może nie wydawać się niebezpieczna, ma jednak swoje skrajne postaci, które mogą doprowadzić do poważnych zaburzeń pokarmowych

uzaleznienia ortoleksja

kompulsywne objadanie się

potrzeba jedzenia bywa tak silna, że ludzie nią dotknięci potrafią spożywać absurdalnie duże ilości pokarmuNapady kończą się w momencie, gdy w zasięgu wzroku danej osoby nie ma już nic do zjedzenia. Kompulsywne objadanie się jest bardzo poważnym zaburzeniem, które ma silny wpływ nie tylko na zdrowie fizyczne, ale też stan psychiki pacjenta

uzaleznienia obzarstwo

uzależnienie od gier hazardowych

hazard jest częstym problemem wśród młodych ludzi. Gry hazardowe online,automaty i tradycyjne kasyna mogą prowadzić do uzależnienia, prowadząc do problemów finansowych i rodzinnych

uzaleznienia hazard

bigoreksja

uzależnienie od ćwiczeń nie jest popularne, badania pokazują, że dotyka mniej więcej 1% populacji. Aktywność fizyczna jest pożądana w życiu każdego człowieka, lecz kiedy brak tej aktywności rodzi frustrację, złość, rozdrażnienie może być to uzależnienie. Gdy młody człowiek rezygnuje z kontaktów społecznych na rzecz treningu, gdy życie układa pod plany treningowe, każdą okazję, miejsce wykorzystuje na ćwiczenia lub ćwiczy mimo przeciwskazań lekarskich należy się temu przyjrzeć z bliska

uzaleznienia bigoreksja

tanoreksja

uzależnienie od opalania się w solarium i w słońcu- jest to dość nowe zjawisko, polegające na obsesyjnej chęci posiadania ciemnej skóry, która poprawia wygląd i samopoczucia. Opalanie w nadmiarze coraz częściej staje się przyczyną poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym nawet rozwoju czerniaka

uzaleznienia tanoreksja

nałogowe oglądanie pornografii

badacze wskazują, że uzależnienie od pornografii to stan, w którym osoba nie panuje nad swoimi zachowaniami seksualnym i odczuwa przymus oglądania pornografii. Ma to negatywne konsekwencje dla jej zdrowia psychicznego, emocjonalnego

uzaleznienia porno

uzależnienie od zabiegów medycyny estetycznej i chirurgii plastycznej

coraz więcej młodych dziewcząt ale także coraz częściej chłopców korzysta z zabiegów medycyny estetycznej. Niebezpieczne są okoliczności, gdy młodzi ludzie nie mogąc sobie pozwolić na zabiegi w profesjonalnych miejscach ze względu na aspekt finansowy, decydują się na nie u osób nie posiadających odpowiedniej wiedzy, warunków, wykształcenia. Zabiegi te budują poczucie wartości w młodych ludziach i niedosyt.

uzaleznienia med est

 

Uzaleznienia behawioralne wsrod dzieci i mlodziezy

Prewencja uzależnień behawioralnych wśród dzieci i młodzieży jest kluczowym wyzwaniem. Oto kilka strategii, które mogą pomóc:

Edukacja: dzieci i młodzież powinny być edukowane na temat potencjalnych zagrożeń związanych z uzależnieniami behawioralnymi

Monitorowanie czasu ekranu: rodzice mogą ograniczyć czas spędzany przez dzieci przed ekranem i nadzorować ich aktywność online

Wsparcie psychologiczne: dzieci i młodzież potrzebują wsparcia psychologicznego w radzeniu sobie z problemami emocjonalnymi bez uciekania się do uzależnień

Rozmowy z dziećmi: otwarta i uczciwa komunikacja między rodzicami a dziećmi może pomóc zrozumieć i rozwiązać problemy

Wspieranie zdrowych zainteresowań: zachęcanie do aktywności sportowych, artystycznych i innych zdrowych zainteresowań może pomóc w zapobieganiu uzależnieniom behawioralnym

Podsumowanie

Uzależnienia behawioralne wśród dzieci i młodzieży są poważnym wyzwaniem w dzisiejszym świecie. Rozumienie rodzajów uzależnień, czynników ryzyka i wpływu otoczenia jest kluczowe dla prewencji i interwencji. Edukacja, monitorowanie, wsparcie psychologiczne i zachęcanie do zdrowych zainteresowań mogą pomóc w zapobieganiu uzależnieniom behawioralnym i wspieraniu zdrowego rozwoju dzieci i młodzieży.

Jeśli zauważasz u siebie lub u kogoś ze swojego otoczenia objawy, mogące wskazywać na uzależnienie behawioralne, zwróć się tutaj po bezpłatną pomoc:

  • Ośrodek Leczenia Uzależnień- Karłowicza 1; 20-027 Lublin

          +48 81 532-29-79; Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

  • W Polsce pod numerem 801 889 880 działa poradnia telefoniczna kierowana do osób cierpiących z powodu uzależnienia behawioralnego. Telefon, prowadzony przez Instytut Psychologii Zdrowia

Opracowała: Angelika Pachuta- koordynator rodzinnej pieczy zastępczej